گاهی اوقات در گوشه و کنار شاهدیم که به بهانه های گوناگون حرفهایی عله سفرهای استانی دولت زده میشه . شاید این یادداشت بهانه ای باشه که در این مورد کمی فکر کنیم !

سفرهای استانی در بوته نقد و تحلیل از زوایای چندگانه ای قابل بررسی اند. از برخی ابعاد، این سفرها می تواند مورد انتقاد باشد. اما قطعا از ابعادی دیگر می توان این سفرها را مطلوب ارزیابی کرد. آشنایی با مسائل روزمره مردم، استانها و شناخت چالش ها و ظرفیت های موجود کشور بطور عملیاتی، از نزدیک، مستقیم و بلاواسطه یکی از ابعاد بسیار مهم سفرهای استانی است.
تحکیم ارتباط با مردم و تکریم آنها بعد دیگری از اهمیت سفرهای استانی است که بعنوان دستاورد تلاش دولت نهم قابل ذکر است.
آنچه که موجب می شود سفرهای استانی بعنوان نقطه قوت و دستاورد برجسته رئیس جمهور نهم تلقی شود، همانا دو بعد پایداری ارتباط با استانها و مردم و نیز عدم اتکاء به گزارش های رسمی صرف می باشد.
کارشناسان ستادی دولتی تصدیق می نمایند که آشنایی میدانی با مسائل، ضمن تزریق انرژی مضاعف، موجب اطلاعاتی می شود که گاه در گزارش های رسمی یا درج نمی شود و یا اینکه گاه عبارات و کلمات آن گزارش ها عمق مصائب یا شیرینی ها را نشان نمی دهند. اتکای به گزارش های اداری، گاه موجب دوری از حقیقت می شود و عرصه را بدرستی نشان نمی دهد.
بنابراین ایده و عمل دکتر احمدی نژاد از این حیث مناسب شمرده می شود.
نکته اساسی مورد تحسین در خصوص سفرهای استانی رئیس جمهور و هیات دولت، استمرار ارتباط و نزدیکی است که مورد غفلت قرار نگرفته است. احمدی نژاد علیرغم همه دشواریها، این برنامه را به سختی دنبال کرده است.
آنچه که به اجمال می توان در خصوص سفرهای استانی دولت نهم ذکر است این است که سفرهای استانی برای شناخت ظرفیت ها و مصائب کشور و برای تحبیب و تکریم آحاد مردم ایران، بسیار قابل تمجید است. از طرفی ارزش غایی سفرهای استانی کمک به مرحله شناخت و راهنمایی در اتخاذ تصمیمات کلان کشوری و ملی در ستاد است. اطلاعات سفرهای استانی در تلفیق با گزارش نهادهای رسمی می تواند مدل مقبولی برای تصمیم سازی در سطح هیات وزیران باشد و آن اطلاعات برای ترسیم آینده و بهبود وضع جاری کارگشا خواهند بود چرا که سفرهای استانی هیئت دولت نهم، حضور جدی کابینه و تصمیم سازی در استان مربوطه است.
نکته ی دیگری که قابل ذکر است ؛ سفرهای استانی، حضور بی واسطه در میان مردم و تشکیل جلسات کابینه در تمامی نقاط کشور که در مواردی پای هیچ مسئولی حتی در سطح مدیرکل نیز به آنجا نرسیده بود، مصداق بدون ابهامی از مردم سالاری دینی است.
مورد دیگری هم که مغفول مانده این است که این سفرها همدلی مردم از اقوام و مذاهب متفاوت را در پی دارد.

نکته ی قابل توجه دیگر در این زمینه بیانات راه گشای مقام معظم رهبری است. ایشان در موارد متعدد و بسیاری این سفرها را تمجید کرده و مورد بررسی قرار داده اند . اینجا دو نمونه را متذکر میشوم . برای دیدن نمونه های دیگر میتوانید به لینک حمایات رهبری مراجعه کنید:

سفرهاى استانى بسیار کار خوب و برجسته و لازمى بود و من واقعاً تعجب میکنم که بعضیها چطور کارى را که این‏جور واضح است که خوب است، انکار میکنند و زیر سئوال میبرند. این براى وزرا، براى رئیس‏جمهور، براى عوامل اجرائى و دولت خیلى زحمت دارد و کار بسیار طاقت‏فرسائى است؛ لکن آنچه که محصول این کار میشود، عبارت است از روشن شدن فاصله‏ى بین نگاهِ از دور به حقایق یک کشور و نگاهِ از نزدیک؛ این، خیلى فرق میکند. بنده سالها کار اجرائى کرده‏ام و آشنا هستم. دو جور انسان قضایا را مى‏بیند: گزارشهاى خوبى که براى انسان مى‏آید؛ گزارشهاى کامل به حسب ظاهر که هیچ ایرادى هم ندارد و درست هم هست - گزارشها را انسان میخواند و مباحثه هم میکند - لکن آنچه که محصول این گزارشهاست، با آنچه که محصول نگاهِ از نزدیک است، فاصله‏ى بسیار زیادى دارد. دیدن واقعیت، رفتن به مناطقى که امید این را نداشتند که مسئولان بلندپایه حتّى به یاد آنها بیفتند، کار خیلى بزرگى است و این کار خیلى کار باارزشى است. بعضى از شهرهائى که مسئولان کشور - رئیس‏جمهور و وزرا - به آنجا رفتند، هرگز در طول این مدتها شاید یک مدیرکل را هم ندیده بودند که برود و از آنها احوالى بپرسد؛ سئوالى بکند؛ اما ناگهان مى‏بینند رئیس‏جمهور جلوى آنهاست! این، خیلى کار مهمى است. مبادا این کار مهم را خراب کنید. آنچه انجام گرفت، شروع یک حرکت مبارک بود؛ اما باید این حرکت تا نهایت خط برود، تا آن برکات به طور کامل حاصل بشود.
البته این سفرها، برکات جنبىِ فراوان دیگرى هم داشته است.  (9/4/1386 در دیدار با رئیس جمهور و کارگزاران نظام)

یکی از هدفهای من در سفرهائی که سالهای گذشته به استانهای مختلف کشور می‌کردم و در سفرها هم می‌گفتم، همین بود که دولتمردان را به توجه هر چه بیشتر به نقاط آسیب‌دیده و آسیب‌‎پذیر و محروم در کشور متوجه کنم؛ توجه آنها را به این نقاط جلب کنم. امروز خوشبختانه این مقصود حاصل شده است؛ یعنی یکی از برنامه‌های دولت خدمتگزار همین است که همه‌ی استانها و همه‌ی شهرها و شهرستانها را، به طور مستقیم زیر دید قرار می‌دهد. (15/2/1387 دیدار با عشایر و مردم ممسنی )

حضرت آقا در دیدار با کابینه ی آقای خاتمی هم این آرزو را مطرح کرده بودند که متاسفانه در آن دولت عملی نشد :
وضع روستاها، وضع بدى است. به نظر من باید به روستاها و معضلات مردم خیلى توجّه شود. یکى از چیزهایى که من مى‏خواهم در این زمینه جدّاً به آقایان توصیه کنم، این است که به نقاط محروم بروید و با مردم به طور روبه‏رو تماس بگیرید و در جریان کارهایشان قرار گیرید. خود این سفرهایى که انجام مى‏شود - بخصوص به نقاط دوردست و محروم - خیلى باارزش و بابرکت است؛ چون انسان را در واقعیتهایى قرار مى‏دهد که آنها را شنیده است. گزارش خیلى مى‏خوانیم؛ اما گزارشى که انسان از نزدیک آثار آن را لمس کند، انصافاً تأثیر دیگرى دارد. بنابراین، به نظر من به مسأله اقتصادى - که مشکلات مردم عمدتاً امروز بر محور مسائل اقتصادى است - خیلى باید توجّه شود؛ بعضى از بخشها در این زمینه بیشتر کار کنند. ( 2/6/1378  در دیدار با آقای خاتمی و هیئت وزیران )

پس از نظر رهبری هم که به عنوان میزان در مسائل هستند ؛ اینکار کاملا مورد نیاز بوده که در دولت های قبلی مورد غفلت قرار گرفته اما در دولت نهم بطور جدی انجام شده است.

با همه اینها نباید فراموش شود که روسای جمهور قبل نیز در این خصوص علائقی داشته اند اما هرگز موفق به اجرای آن نشده اند و اگر سفری هم بوده بیشتر به یک بازدید تشریفاتی شبیه بود و یا به منظور افتتاح فلان طرح و پروژه صورت می گرفت. میشود احتمال داد گذشتگان با اولویت بیشتری بدنبال ساختار و سیستم سازی بوده اند که اگر خوشبینانه نگاه کنیم بدلیل صعوبت تغییر در نظام ایرانی و یا عدم سماجت چندان با موفقیت همراه نبوده است و از حین حیث سفرهای استانی محدود و موردی ، برای آنها ایده مطلوب تری بنظر می آمد.

¤ نویسنده: احمدی